TTSK – Chính phủ yêu cầu Bộ GD-ĐT hoàn thành đề án thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học trên máy tính vào năm 2026. Bước tiến lớn trong chuyển đổi số giáo dục, tạo nền móng cho một nền giáo dục hiện đại, minh bạch và công bằng.

Từ giấy sang màn hình – bước ngoặt lớn của giáo dục Việt Nam

Trong nhiều năm qua, các kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học ở Việt Nam luôn được tổ chức dưới hình thức làm bài trên giấy. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới giáo dục và bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, Chính phủ đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) xây dựng đề án để đến năm 2026, học sinh cả nước sẽ chính thức thi trên máy tính.

Đây không chỉ là thay đổi về phương thức thi, mà còn là bước đột phá chiến lược, mở ra cánh cửa đưa giáo dục Việt Nam tiến gần hơn với xu hướng hiện đại của thế giới.

Chính phủ đặt mục tiêu: Hoàn thành đề án vào 2026

Theo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị, Chính phủ yêu cầu Bộ GD-ĐT:

• Hoàn tất đề án thi tốt nghiệp THPT và thi đại học trên máy tính vào năm 2026.

• Đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, dạy và học: học bạ điện tử, văn bằng số, hệ thống dữ liệu giáo dục kết nối thị trường lao động.

• Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong đánh giá và quản lý đào tạo.

Mục tiêu dài hạn: đến năm 2045, giáo dục Việt Nam phấn đấu nằm trong top 20 quốc gia có nền giáo dục hàng đầu thế giới.

Vì sao phải thi trên máy tính?

Chuyển đổi sang hình thức thi số hóa không chỉ là xu hướng mà còn là đòi hỏi tất yếu:

• Minh bạch & công bằng hơn: Máy tính giảm thiểu sai sót, hạn chế gian lận thi cử.

• Tiết kiệm thời gian & nhân lực: Kết quả có thể chấm ngay lập tức, giảm khối lượng chấm thi thủ công.

• Tiệm cận chuẩn quốc tế: Nhiều quốc gia tiên tiến đã áp dụng thi trực tuyến từ lâu.

• Đồng bộ với chuyển đổi số giáo dục: Học bạ số, văn bằng số sẽ kết nối trực tiếp với kết quả thi máy tính.

Lộ trình và thực trạng hiện nay

Thực tế, ý tưởng về thi trên máy tính không mới:

– 2019: Bộ GD-ĐT từng công bố sẽ thử nghiệm ở những địa phương có đủ điều kiện sau 2020. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa triển khai rộng rãi.

– Tháng 6/2025: Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu thí điểm thi tốt nghiệp THPT trên máy tính từ năm 2027.

– Một số trường đại học đi trước:

• Đại học Bách khoa Hà Nội tổ chức kỳ thi đánh giá tư duy (TSA) trên máy tính.
• Đại học Quốc gia Hà Nội triển khai kỳ thi đánh giá năng lực (HSA) bằng hình thức số.
• Tuy vậy, nhiều nơi như Đại học Quốc gia TP.HCM vẫn tổ chức thi giấy do quy mô lớn.

Điều này cho thấy, thi máy tính đã được thử nghiệm ở phạm vi hẹp, nhưng để áp dụng toàn quốc cần thời gian chuẩn bị dài hơi.

Các nhiệm vụ trọng tâm mà Bộ GD-ĐT phải thực hiện

Để kỳ thi trên máy tính thành công, Chính phủ yêu cầu Bộ GD-ĐT tập trung:

1. Xây dựng đề án chi tiết: Lộ trình, chuẩn kỹ thuật, phương án đảm bảo an toàn, công bằng.

2. Hoàn thiện hạ tầng CNTT: Đầu tư máy tính, phòng thi, đường truyền Internet ổn định tại các địa phương.

3. Đào tạo nhân lực: Tập huấn giám thị, giáo viên, cán bộ kỹ thuật.

4. Phát triển học bạ số & văn bằng số: Kết nối dữ liệu để quản lý thống nhất.

5. Đổi mới tuyển sinh ĐH: Chuyển từ xét điểm thuần túy sang đánh giá năng lực toàn diện.

Thách thức không nhỏ trên con đường số hóa kỳ thi

Dù có nhiều lợi ích, song thi trên máy tính cũng đối mặt với hàng loạt khó khăn:

• Chênh lệch hạ tầng vùng miền: Thành phố có điều kiện công nghệ, trong khi nhiều trường vùng sâu còn thiếu máy tính, mạng yếu.

• Chi phí đầu tư lớn: Trang bị phòng thi hiện đại đòi hỏi nguồn vốn khổng lồ.

• Rủi ro an ninh mạng: Bảo mật đề thi, ngăn chặn gian lận công nghệ cao.

• Thói quen & tâm lý học sinh: Phần lớn quen với thi giấy, cần thời gian thích nghi với thao tác máy tính.

Tác động dự kiến tới học sinh và hệ thống giáo dục

Với học sinh:

• Làm quen với công nghệ, phát triển kỹ năng số.
• Giảm lo lắng về sai sót trong chấm thi, tăng tính công bằng.

Với các trường đại học:

• Kiểm soát tốt hơn chất lượng đầu vào.
• Nâng cao uy tín trong đào tạo và đánh giá.

Với hệ thống giáo dục:

• Đồng bộ dữ liệu học tập – thi cử – việc làm.
• Đặt nền móng cho nền giáo dục số hóa hoàn chỉnh vào 2045.

Bao giờ học sinh được “chạm tay vào tương lai số”?

Năm 2026 được xem là mốc quan trọng: thời điểm đề án thi trên máy tính phải hoàn tất. Từ đó, từng bước áp dụng đại trà, đưa học sinh Việt Nam tiếp cận phương thức thi hiện đại, minh bạch, phù hợp xu thế toàn cầu.

Dù còn nhiều thách thức, nhưng đây là hướng đi tất yếu. Khi vượt qua rào cản hạ tầng và tâm lý, học sinh Việt Nam sẽ chính thức bước vào một kỷ nguyên giáo dục số hóa, nơi mọi kỳ thi không chỉ là thử thách mà còn là trải nghiệm công nghệ.

Maika (TH)