TTSK – Cúm là một căn bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, do các loại vi-rút cúm gây ra. Những người sau khi bị nhiễm cúm, nếu thể trạng khỏe mạnh có thể tự khỏi chỉ trong vòng một tuần. Người già và trẻ nhỏ, hoặc người có các vấn đề về sức khỏe đều có nguy cơ cao bị biến chứng bệnh cúm nghiêm trọng.

Cúm có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ mắc cúm cao hơn do tình trạng sức khỏe hoặc yếu tố sinh lý đặc thù. 

7 nhóm người dễ mắc bệnh cúm

1. Trẻ em dưới 5 tuổi

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn chỉnh, khiến cơ thể dễ bị virus cúm tấn công. Hơn nữa, trẻ em thường xuyên tiếp xúc với môi trường bên ngoài như: trường học, khu vui chơi, nơi công cộng, làm tăng nguy cơ nhiễm virus. 

Khi mắc cúm, trẻ có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như: viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa, thậm chí là hội chứng Reye nếu sử dụng aspirin không đúng cách. Để bảo vệ trẻ, cha mẹ cần cho trẻ tiêm phòng cúm hàng năm và dạy trẻ một số cách phòng tránh hiệu quả như:

+ Dạy trẻ ho, hắt hơi đúng cách, hạn chế đưa tay chạm vào mặt, đeo khẩu trang

+ Rửa tay sạch sẽ, vệ sinh thường xuyên, xây dựng lối sống (chế độ dinh dưỡng lành mạnh, bổ sung vitamin…)

+ Không hôn lên mặt trẻ, cho trẻ vận động nhẹ…

Ngoài ra, khi phát hiện trẻ có dấu hiệu mắc cúm, tuyệt đối không được chủ quan mà cần phải theo dõi kỹ các triệu chứng để bảo vệ trẻ, tránh các biến chứng có thể xảy ra.

2. Người lớn từ 65 tuổi trở lên

Người cao tuổi có hệ miễn dịch suy giảm theo thời gian, khiến họ dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, trong đó có cúm. Khi nhiễm cúm, người già có nguy cơ cao bị biến chứng nghiêm trọng như: viêm phổi, suy hô hấp hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính như: tim mạch, tiểu đường,…

Tiêm vaccine cúm hàng năm là biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, người cao tuổi cũng nên duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục đều đặn và giữ ấm cơ thể trong mùa lạnh để tăng cường sức đề kháng.

3. Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch thay đổi để thích nghi với sự phát triển của thai nhi, khiến họ dễ bị nhiễm cúm hơn. Nếu mắc cúm trong thai kỳ, mẹ bầu có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như: viêm phổi, suy hô hấp, thậm chí ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. 

Ngoài ra, cúm cũng có thể làm tăng nguy cơ sinh non, sảy thai. Tiêm vaccine cúm trong kỳ mang thai được xem là một biện pháp an toàn, hiệu quả để bảo vệ cả mẹ và bé. Đồng thời, mẹ bầu cần giữ vệ sinh cá nhân, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đồng thời tránh tiếp xúc với người bị bệnh.

4. Người có hệ miễn dịch suy yếu

Những người có hệ miễn dịch suy yếu bao gồm: bệnh nhân ung thư, người đang điều trị hóa trị, xạ trị, bệnh nhân ghép tạng hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, có nguy cơ cao mắc bệnh cúm. 

Khi nhiễm cúm, cơ thể họ khó chống lại virus, làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng như: viêm phổi hoặc nhiễm trùng huyết. Để phòng tránh, ngoài việc tiêm phòng cúm định kỳ, những người này cần hạn chế đến nơi đông người trong mùa dịch và áp dụng các biện pháp bảo vệ như rửa tay, đeo khẩu trang.

5. Người mắc bệnh mạn tính

Những người mắc bệnh mạn tính như: tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen suyễn có nguy cơ cao mắc cúm và gặp biến chứng nặng hơn so với người khỏe mạnh. 

Cúm có thể làm tình trạng bệnh của họ trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến suy hô hấp, nhập viện hoặc thậm chí đe dọa đến mạng sống. Vì vậy, những người này cần được tiêm phòng cúm hàng năm, duy trì kiểm soát tốt bệnh lý nền và thực hiện lối sống lành mạnh để nâng cao sức đề kháng.

6. Người béo phì

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có chỉ số BMI cao, đặc biệt là béo phì mức độ nặng, có nguy cơ mắc cúm cao hơn và dễ bị biến chứng nghiêm trọng.

Lý do là vì béo phì ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch và khả năng hô hấp, khiến cơ thể khó chống lại virus cúm. Ngoài việc tiêm phòng cúm, những người thừa cân béo phì nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường vận động để kiểm soát cân nặng và nâng cao sức đề kháng.

7. Người đã từng bị đột quỵ

Những người từng bị đột quỵ có nguy cơ cao gặp biến chứng nghiêm trọng khi mắc cúm. Lý do là virus cúm có thể gây viêm nhiễm, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và ảnh hưởng đến hệ tim mạch. Điều này đặc biệt nguy hiểm với những người đã có tiền sử đột quỵ, vì nó có thể làm tăng nguy cơ tái phát đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.

Ngoài ra, bệnh cúm cũng có thể gây sốt cao, làm tăng áp lực lên hệ thần kinh và tim mạch, khiến tình trạng của bệnh nhân trở nên nghiêm trọng hơn. Việc tiêm phòng cúm hàng năm và duy trì kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ tim mạch là biện pháp quan trọng giúp bảo vệ nhóm người này.

Nhóm người có nguy cơ cao bị biến chứng bệnh cúm nặng

Dưới đây là những đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh và gặp phải các biến chứng bệnh cúm nghiêm trọng, bao gồm:

• Người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên)
• Phụ nữ đang mang thai
• Trẻ em dưới 5 tuổi
• Người bị mắc các căn bệnh mãn tính, chẳng hạn như bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường, bệnh hen suyễn, bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính, rối loạn về gan hoặc thận, rối loạn máu, trí tuệ kém phát triển, động kinh
• Người có hệ miễn dịch bị suy giảm do dùng thuốc điều trị bệnh hoặc bị HIV/AIDS.

1.1 Người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên)

Theo các nghiên cứu gần đây cho thấy, những người lớn trên 65 tuổi là đối tượng có nguy cơ phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm của bệnh cúm cao hơn nhiều so với những người trẻ tuổi và có thể trạng tốt. Nguyên nhân chủ yếu của vấn đề này là do khả năng phòng vệ của hệ miễn dịch trong cơ thể con người thường trở nên ngày càng suy yếu theo thời gian. Tức là tuổi càng cao, sức đề kháng càng giảm sút, từ đó dẫn tới nguy cơ dễ bị nhiễm các loại virus.

1.2 Phụ nữ đang mang thai

Bệnh cúm có khả năng gây ra các biến chứng của cảm cúm nặng ở phụ nữ mang thai nhiều hơn so với phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản không mang thai. Phụ nữ đang trong thời gian thai kỳ thường có những sự thay đổi lớn trong hệ thống miễn dịch, tim và phổi.

Điều này sẽ khiến họ dễ bị nhiễm virus và gặp phải các biến chứng bệnh cúm nghiêm trọng. Phụ nữ mang thai bị cúm không những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của mẹ mà còn cản trở đến sự phát triển của thai nhi. Ví dụ như triệu chứng sốt do cúm có thể khiến thai nhi bị khuyết tật ống thần kinh. Chính vì vậy, việc chủng ngừa với vắc-xin cúm là cách tốt nhất để bảo vệ cả mẹ và bé không bị nhiễm bệnh.

1.3 Trẻ em dưới 5 tuổi

Một đối tượng khác cũng nằm trong nhóm có nguy cơ cao bị biến chứng bệnh cúm nghiêm trọng đó là trẻ em dưới 5 tuổi, nhất là trẻ dưới 2 tuổi. Có thể nói, cúm ở trẻ em có mức độ nguy hiểm hơn so với bệnh cảm lạnh thông thường. Mỗi năm, hàng triệu trẻ em bị cúm theo mùa; hàng ngàn trẻ em phải nhập viện và một số trẻ em đã tử vong vì cúm.

Trẻ em ở độ tuổi này dễ gặp phải các biến chứng bệnh cúm, bởi vì sức đề kháng của trẻ đôi khi không đủ khả năng để bảo vệ cơ thể khỏi những loại virus nguy hiểm, bao gồm cả virus cúm. Một số biến chứng của cảm cúm nguy hiểm mà trẻ có thể mắc phải, như rối loạn chức năng não, viêm phổi, mất nước, các vấn đề về xoang và nhiễm trùng tai.

Biện pháp hiệu quả nhất để giúp trẻ không bị lây nhiễm cúm là tiêm phòng vắc-xin cúm cho trẻ. Theo khuyến cáo của CDC, trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên cần được tiêm vắc-xin ngừa cúm theo mùa mỗi năm vào cuối tháng 10. Điều này không chỉ giúp chống lại những hậu quả nghiêm trọng tiềm ẩn của cúm mà còn làm giảm sự lây lan của căn bệnh này sang cho những người xung quanh.

1.4 Người mắc các bệnh mãn tính

• Người bị tiểu đường:

Những người bị mắc bệnh tiểu đường hoặc tiểu đường thai kỳ ngay cả khi được kiểm soát tốt vẫn có khả năng cao bị các biến chứng bệnh cúm nặng, có thể dẫn tới nhập viện hoặc thậm chí là tử vong. Nguyên nhân chủ yếu là do người bị bệnh tiểu đường có hệ miễn dịch kém, ít có khả năng chống lại sự nhiễm trùng.

Do vậy, các virus cúm từ bên ngoài môi trường có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể của họ và gây ra các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như viêm phế quản, viêm phổi, nhiễm trùng tai, nhiễm trùng xoang,…Bên cạnh đó, bệnh cúm mùa cũng khiến cho lượng đường trong máu của bệnh nhân tăng lên, làm cho tình trạng tiểu đường trở nên trầm trọng hơn trước.

• Người bị bệnh hen suyễn:

Những người bị hen suyễn, thậm chí là hen nhẹ cũng có nguy cơ cao bị biến chứng bệnh cúm nặng. Nguyên nhân là do đường hô hấp của những người mắc bệnh hen thường bị sưng lên và vô cùng nhạy cảm. Một khi bị nhiễm virus cúm, nó có thể làm cho người bệnh bị viêm thêm đường hô hấp và phổi.

Thêm vào đó, các virus cúm hoạt động mạnh mẽ trong cơ thể sẽ kích thích các cơn hen suyễn và làm cho các triệu chứng của bệnh hen trở nên trầm trọng hơn, dẫn tới nhiễm trùng phổi do cúm.

• Người bị bệnh tim và đột quỵ:

Một đối tượng khác cũng có nguy cơ cao bị mắc các biến chứng của cảm cúm nghiêm trọng là người bị bệnh tim mạch và đột quỵ. Lý do là những đối tượng này thường có hệ miễn dịch bị suy yếu, hệ thống phòng vệ hoạt động không được “năng suất” như người bình thường, do vậy các loại virus cúm có cơ hội thuận lợi xâm nhập vào cơ thể và khiến tình trạng bệnh tim của người bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

1.5 Người bị nhiễm HIV/AIDS

Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) là loại virus có thể dẫn đến hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS). HIV tấn công các tế bào CD4 trong hệ thống miễn dịch và nếu không được điều trị, nó sẽ dần dần phá hủy khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể, khiến người bệnh dễ bị các loại virus xâm nhập.

Chính vì vậy, những người bị nhiễm HIV thường có nguy cơ cao mắc các biến chứng nguy hiểm khi bị bệnh cúm, nhất là những người có số lượng tế bào CD4 thấp và không sử dụng thuốc kháng virus (ART) để điều trị HIV. Ngoài ra, các triệu chứng của cúm có thể kéo dài không dứt và gây nguy hiểm tới tính mạng đối với một số trường hợp bị nhiễm HIV.

Phòng ngừa bệnh cúm cho những người có nguy cơ cao

Để tăng khả năng phòng bệnh, Bộ Y tế hôm 8/2 đã yêu cầu các địa phương theo dõi, giám sát chặt tình hình dịch bệnh, phát hiện ca bệnh để xử lý kịp thời. Đối với người dân trong đó có trẻ em, không tập trung tại nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, nước sạch, dung dịch sát khuẩn.

BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, khuyến cáo gia đình và nhà trường cần giúp trẻ có biện pháp phòng cúm tại trường học như hạn chế đưa tay lên mắt mũi miệng, không khạc nhổ. Học sinh cần che miệng khi ho, hắt hơi để giảm phát tán dịch theo đường hô hấp.

Nhà trường cũng cần đảm bảo vệ sinh trường lớp sạch sẽ, thông thoáng, nhiều ánh sáng. Các bề mặt như nền nhà, tay nắm cửa, bàn học, vật dụng của học sinh cần được thường xuyên khử trùng. Trẻ cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, súc họng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý để tăng sức đề kháng, tập thể dục thường xuyên nhằm nâng cao thể trạng.

Gia đình cần theo dõi sát biểu hiện của con, vì trẻ nhạy cảm với thời tiết, dễ ốm song không nói với cha mẹ. Trong khi đó, mùa xuân thuận lợi cho các mầm bệnh khác phát triển như sởi, sốt xuất huyết, não mô cầu… bên cạnh cúm. Khi trẻ có dấu hiệu bệnh, cần được khám sớm, không nên tự dùng thuốc, hoặc trị bệnh theo mẹo dân gian dễ làm bệnh nặng hơn.

Theo VNVC