Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư. Các tia bức xạ có thể ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của người phụ nữ. Nếu bệnh nhân nữ được xạ trị vùng bụng chậu, khả năng mang thai sẽ phụ thuộc vào lượng phóng xạ mà buồng trứng hấp thụ.

Năng lượng bức xạ quá cao có thể phá hủy một số hoặc tất cả trứng trong buồng trứng và có thể gây vô sinh nữ hoặc mãn kinh sớm.

Hầu hết phụ nữ xạ trị vùng chậu sẽ mất khả năng sinh sản, nhưng vẫn có thể bảo tồn chức năng sinh sản với một số kĩ thuật thích hợp để đưa buồng trứng ra khỏi trường chiếu xạ trị.

Bức xạ đến tử cung có thể gây ra sẹo, làm giảm lưu lượng máu đến tử cung và cũng làm cho tử cung không thể dãn hết cỡ trong thai kỳ. Phụ nữ đã xạ trị vào tử cung có nguy cơ sảy thai, sinh ra trẻ nhẹ cân và sinh non.

Trong trường hợp xạ trị vùng đầu cổ – hoặc não, tia bức xạ có thể ảnh hưởng đến tuyến yên. Tuyến yên có vai trò quan trọng trong quá trình sinh sản ở nữ giới.

Tuyến yên sẽ tiết ra LH, FSH, nhờ đó kích thích buồng trứng tiết hormone sinh dục nữ; ngoài ra FSH còn có vai trò kích thích noãn bào phát triển và gây rụng trứng. Do đó, tác động đến tuyến yên của xạ trị có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bệnh nhân tùy thuộc vào liều lượng của bức xạ.

Liệu pháp miễn dịch và thuốc điều trị ung thư nhóm điều hòa miễn dịch đã được ứng dụng rất nhiều trong những năm gần đây, nhưng ít ai biết về tác dụng của chúng đối với khả năng sinh sản hoặc với thai kỳ. Dưới đây là ảnh hưởng của một số loại thuốc được dùng trong liệu pháp miễn dịch đối với khả năng mang thai:

• Bevacizumab: các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng loại thuốc này có thể gây suy buồng trứng và một số trường hợp suy buồng trứng không bao giờ hồi phục.

• Một số loại thuốc nhóm điều hòa miễn dịch như thalidomide và lenalidomide có nguy cơ gây dị tật bẩm sinh rất cao và bệnh nhân được yêu cầu sử dụng loại biện pháp tránh thai hiệu quả trong khi dùng các loại thuốc này.

• Thuốc ức chế tyrosine kinase (TKIs) như imatinib có khả năng gây dị tật bẩm sinh ở động vật thí nghiệm. Hiện nay, các chuyên gia khuyến nghị bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi mang thai trong khi dùng TKIs.

Điều trị ung thư là một quá trình gian nan và đòi hỏi không chỉ sự kiên trì của bệnh nhân mà còn phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng cũng như sự tận tụy, tâm huyết của y bác sĩ điều trị.

Bệnh nhân khi điều trị ung thư sẽ có thể yên tâm giảm bớt nỗi lo đối với căn bệnh này, bởi hiệu quả điều trị ung thư luôn gắn với mục tiêu làm giảm tối đa tác dụng phụ của phương pháp điều trị. Vì vậy cần luôn cân nhắc kỹ lưỡng và tôn trọng mong muốn sinh con của người bệnh, từ đó nỗ lực tìm ra hướng đi tốt nhất cho bệnh nhân.

Hà Ngân