TTSK – Cảnh báo khẩn về nguy cơ từ thuốc chống viêm Phenylbutazone – loại đã bị Việt Nam cấm từ năm 2013 nhưng vẫn được rao bán online. Tìm hiểu hậu quả nghiêm trọng và cách bảo vệ sức khỏe.

1. Thuốc Phenylbutazone bị cấm, nhưng vẫn lưu hành ngầm

Phenylbutazone là thuốc chống viêm không steroid (NSAID) từng được dùng trong điều trị gout cấp và các bệnh viêm cứng khớp. Tuy nhiên, từ năm 2013, Bộ Y tế Việt Nam đã ra lệnh ngừng nhập khẩu, sản xuất và cấp phép cho bất kỳ sản phẩm chứa hoạt chất này, do lo ngại về tác dụng phụ nghiêm trọng. Mặc dù vậy, trong thời gian gần đây, thuốc này vẫn được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.

2. Hậu quả nghiêm trọng do tự ý sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc

Trung tâm Dị ứng & Miễn dịch lâm sàng (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận nhiều trường hợp biến chứng nặng do tự mua thuốc online:

• Nam bệnh nhân 51 tuổi ở Hải Phòng: dùng thuốc tự điều trị đau khớp, khởi phát sốt cao và phát ban toàn thân; được chẩn đoán mắc hội chứng DRESS.

• Nam bệnh nhân 66 tuổi tại Nghệ An: dùng kéo dài trong 35 ngày, nhập viện vì ban đỏ xuất huyết và sốt, cũng mắc DRESS.

• Nam bệnh nhân 39 tuổi ở Phú Thọ: uống trong 30 ngày, cuối cùng phát ban toàn thân, ho và sốt (DRESS).

• Nữ bệnh nhân 70 tuổi ở Hòa Bình: dùng cùng thuốc không rõ nguồn gốc, dẫn đến sốt, loét miệng, đau mắt, suy gan cấp, sốc nhiễm khuẩn và tử vong, được chẩn đoán mắc hội chứng Lyell.

3. Tác dụng phụ nguy hiểm của Phenylbutazone

Các hậu quả sức khỏe do sử dụng Phenylbutazone rất nghiêm trọng, gồm:

• Tổn thương hệ tạo máu: thiếu máu bất sản, thiếu máu tan huyết, mất bạch cầu hạt – có thể dẫn tới tử vong.

• Loét dạ dày – tá tràng và chảy máu tiêu hóa: do thời gian bán hủy thuốc dài.

• Tổn thương gan, thận, thần kinh thị giác, tai biến ngoài da như hoại tử biểu bì nhiễm độc, hoại tử gan…

• Quá trình phục hồi kéo dài, dễ tái phát và để lại biến chứng muộn mặc dù không tái tiếp xúc thuốc.

4. Điều khó khăn trong chẩn đoán và xử lý

• Khởi phát muộn: Triệu chứng dị ứng thường xuất hiện sau 1 tuần, thậm chí có trường hợp tới 1–3 tháng sau khi dùng thuốc, gây khó khăn trong việc xác định nguyên nhân.

• Tên thuốc khó nhớ: Các sản phẩm thường ghi tên tiếng nước ngoài khiến bệnh nhân không thể nhớ hoặc đọc lại đúng được.

• Nhầm lẫn triệu chứng: Các biểu hiện ban đầu (sốt, phát ban…) dễ bị nhầm với bệnh lý nhiễm trùng, dẫn đến người bệnh đến khám chuyên khoa khác, kéo dài thời gian chẩn đoán và bỏ lỡ can thiệp kịp thời.

5. Khuyến cáo từ chuyên gia y tế

• Không tự ý mua hoặc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định của bác sĩ.

• Tuyệt đối không dùng các sản phẩm chứa Phenylbutazone hoặc thuốc không rõ nguồn gốc.

• Khi xuất hiện dấu hiệu bất thường sau dùng thuốc (như sốt, phát ban, đau vùng gan/thận…), cần đến ngay cơ sở y tế để được xử lý kịp thời.

• Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi mua bán thuốc cấm, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và ngăn chặn nhiều trường hợp thương tâm tiếp theo.

Maika (TH)