TTSK – Nghiên cứu công bố trên EMBO Reports tiết lộ cơ chế “khớp nối phụ” có thể là chìa khóa ức chế ung thư gan, phổi và dạ dày, mở ra lối ra điều trị hiệu quả và ít tác dụng phụ.
Mở đầu đột phá
Một nghiên cứu tiên phong vừa được đăng trên tạp chí EMBO Reports đã hé lộ một phương pháp điều trị đầy tiềm năng cho ba loại ung thư thường kháng điều trị: ung thư gan, phổi và dạ dày. Phương pháp này tập trung vào một cơ chế tiểu bật trong tế bào gọi là “khớp nối phụ” (minor spliceosome), có khả năng cản trở sự phát triển của khối u một cách mạnh mẽ, mời bạn cùng tìm hiểu!
“Khớp nối phụ”: Công tắc kiểm soát tế bào ung thư
-
Trong tế bào, quá trình khớp nối (splicing) giúp xử lý thông tin di truyền trước khi tổng hợp protein.
-
Có hai hệ thống khớp nối:
-
Khớp nối chính – xử lý đến 99,5% gene – đảm nhận hầu hết hoạt động.
-
Khớp nối phụ – chỉ xử lý khoảng 0,05% gene (~700 gene), nhưng đặc biệt cần thiết cho các tế bào ung thư tăng trưởng nhanh.
-
Phương pháp điều trị: Chặn RNPC3 để thu nhỏ khối u
-
Nghiên cứu thực hiện trên chuột, cá ngựa vằn và dòng tế bào ung thư người, đã thử nghiệm giảm hoạt động protein RNPC3 — một thành phần then chốt trong khớp nối phụ.
-
Kết quả: Chỉ cần giảm phân nửa mức RNPC3 cũng đã làm khối u ở gan, phổi và dạ dày co lại đáng kể, trong khi tế bào lành mạnh hầu như không bị ảnh hưởng.
Cơ chế bảo vệ tế bào lành mạnh
Khi khớp nối phụ bị tắc, tế bào ung thư gặp khó khăn trong việc xử lý RNA, dẫn đến tổn thương ADN, điều này kích hoạt hoóc môn bảo vệ p53 — từ đó buộc tế bào ung thư ngừng phát triển hoặc tự chết. Điểm nổi bật: Các tế bào khỏe mạnh không bị ảnh hưởng, giúp giảm tác dụng phụ so với hóa trị truyền thống.
Điểm khác biệt so với điều trị thông thường
| Phương pháp | Đặc điểm nổi bật |
|---|---|
| Khớp nối phụ (RNPC3) | Nhắm vào cơ chế đặc hiệu của tế bào ung thư, ít tác dụng phụ, hiệu quả cao |
| Truyền thống (Hóa – Xạ trị) | Phá hủy tế bào ung thư nhưng có nhiều tác dụng phụ đến tế bào lành |
Phát hiện này hứa hẹn mở ra hướng đi mới, ít độc tính hơn và hiệu quả hơn, đặc biệt với những ca khối u khó điều trị bằng phương pháp hiện tại.
Tại sao nghiên cứu đáng chú ý?
-
Chân dung tế bào ung thư được nhắm đến một cách tinh vi thông qua cơ chế khớp nối phụ.
-
An toàn hơn, vì không ảnh hưởng đến tế bào bình thường.
-
Ứng dụng tiềm năng rộng, từ điều trị ung thư gan, phổi đến dạ dày — ba mảng ung thư có độ nguy hiểm cao, khó kiểm soát.
Maika (Theo EMBO Reports)
